Op de dag van verschijning plaatste het Voedingscentrum een reactie op het boek van Helen Vlassara: ‘Anti-AGE-dieet: moeten we AGEs mijden?’ In het artikel zegt Stephan Peters, ‘specialist voedselveiligheid van het Voedingscentrum’, over het boek: ‘Er zit een kern van waarheid in, maar er worden termen door elkaar gehaald.’ Volgens Peters verwijst Vlassara met de term AGEs ‘naar zogenaamde procescontaminanten, zoals PAK’s en acrylamides. PAKs ontstaan bijvoorbeeld als je eten laat verbranden en acrylamide wordt o.a. gevormd tijdens de bereiding van ontbijtkoek, patat en chips. En de tips die ze geeft passen daar ook bij. Bakken en frituren op de juiste temperatuur, en niet elke dag overdreven veel ontbijtkoek eten.’ Peters zegt hiermee dat Vlassara met oud nieuws komt: dat PAKs en acylamine schadelijk zijn, is immers al langer bekend.
Alleen… de kritiek slaat nergens op, want in haar boek verwijst Vlassara helemaal niet naar PAKs en acrylamide. AGEs hebben compleet andere eigenschappen dan de vermelde stoffen en onstaan in tegenstelling tot PAKs en acrylamide ook bij lagere temperaturen, als van verbranden nog geen sprake is. Het zijn ook geen ‘procescontaminanten’ want de voedingsindustrie maakt bewust kwistig gebruik van AGEs om de smaak, geur, kleur en structuur van haar producten te verbeteren. Het is dus Peters zelf die hier termen door elkaar haalt. Ook wel een beetje raar om te veronderstellen dat de wereldwijd belangrijkste autoriteit op het gebied van AGEs niet zou weten wat AGEs zijn: Vlassara heeft deze term zo’n dertig jaar geleden nota bene zelf bedacht… Een telefoontje naar het Voedingscentrum brengt opheldering: Peters heeft zijn ‘boekbespreking’ gebaseerd op het persbericht…. Of hij het boek alsnog kan ontvangen. Zeker, want na lezing zal hij zijn stuk vast vervangen door een tekst die ergens op slaat.
Ondertussen beweert Peters in zijn stukje dat alleen diabeten te maken hebben met een teveel aan AGEs, omdat zij meer dan normaal AGES in het lichaam vormen uit bloedsuiker. Vlassara’s uitgever Pim Christiaans legt deze uitspraak aan Prof. dr. Casper Schalwijk van de universiteit van Maastricht voor. Hij is de belangrijkste expert in Nederland op het gebied van AGEs bij diabeten en noemt het artikel van het Voedingscentrum zonder meer: ‘zwak.’ Schalkwijk: ‘Het is absoluut een misvatting dat AGEs alleen in diabeten verhoogd zijn en alleen in diabeten leiden tot complicaties. Verhogingen van AGEs en de consequenties daarvan zijn beschreven in veel andere ziektebeelden veelal geassocieerd met veroudering zoals in atherosclerose (aderverkalking), kanker en Alzheimer. Maar met name in patiënten met nierfalen stapelen AGEs zich sterk op als gevolg van een verminderde klaring door de nieren. Dit heeft consequenties voor hart- en vaatziekten in deze patiënten. Juist in patiënten met een verminderde nierfunctie, in Nederland heeft ongeveer 1 op de 20 mensen nierschade met verlies van nierfunctie, verwacht ik dat AGEs opgenomen vanuit het dieet weleens een grote impact kan hebben in het lichaam en is een laag AGE-dieet aan te bevelen.’
Ook een andere AGE-specialist reageert met verontwaardiging op het stuk van het Voedingscentrum. Prof. dr. Andries Smit van de universiteit van Groningen: ‘Ik denk dat Stephan Peters eerst zijn huiswerk beter moet doen. Als hij AGEs gelijk stelt aan PAK en acrylamide, en daarmee vervolgens dan zulke stellige uitspraken over ontbreken van betekenis van AGEs doet, heeft hij duidelijk van AGEs geen kaas gegeten. Dat gebrek aan kennis over AGEs wordt ook bevestigd door zijn uitspraak: ‘Als je geen diabetes hebt, maakt je lichaam niet uit zichzelf te veel AGE’s aan’; er verschijnen honderden studies per jaar die anders laten zien.’
Vlassara, op dat moment nog in Nederland, blijft ondertussen diplomatiek: ‘Ik heb Stephan Peters een tekst met de feiten gestuurd, plus de referenties. Ik verwacht dat het Voedingscentrum het artikel snel aanpast.’
En?
Na veel heen- en weer mailen met uitgever Christiaans buigt Peters zuinigjes wat zinnen om en schrapt wat woorden, zich in bochten wringend om vast te houden aan zijn oorspronkelijke negatieve oordeel dat hij over het boek had gedebiteerd voor hij het gelezen had.
Het Voedingscentrum blijft kritisch en laat zich niet van de wijs brengen door feiten…